- حمید نیکو
آیا ابوظبی به دنبال محافظت از خود در برابر پیامدهای درگیری احتمالی ایران و اسرائیل است؟
دیدار روز دوشنبه طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی و از متنفذترین مقامات امارات متحده عربی از تهران نخستین دیدار رسمی یک مقام سیاسی ارشد اماراتی طی تقریبا یک دهه است.
این سفر در میانه تشدید بحران هسته‌ای و تنش‌زدایی جمهوری اسلامی ایران با عربستان سعودی صورت می‌گیرد. پیش از سفر این مقام اماراتی به تهران علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به امارات سفر کرده بود که مقام‌های ایرانی درباره این سفر اطلاع‌رسانی نکرده بودند و خبر آن را خبرگزاری رسمی امارات نخستین بار منتشر کرد.
در حالی که پیمان ابراهیم با محوریت امارات و بحرین و حمایت‌های سعودی‌ها همراه است اسرائیل نزدیکی کشورهای خلیج فارس به ایران را عامل و حتی آسیب‌رسان به گسترش این پیمان صلح تفسیر می‌کنند.
شیخ طحنون بن‌زاید پس از دیدار با علی شمخانی دبیر شورای امنیت ملی جمهوری اسلامی به دیدار ابراهیم رئیسی رییس‌جمهور ایران رفت. هرچند علی شمخانی در این دیدار بر گسترش روابط اقتصادی و گفت‌وگو به جای راهکارهای نظامی تاکید کرد.
نورنیوز رسانه نزدیک به دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی ایران نوشته «سفر هیات عالی‌رتبه اماراتی به ایران می‌تواند به عنوان گامی مثبت از سوی امارات برای کاهش موانع همکاری میان تهران و ابوظبی دارای ارزش و اهمیت باشد اما شکل‌گیری این رخداد در میانه مذاکرات ایران با گروه چهار به علاوه ۱ واجد پیام‌های فرامتنی نیز هست».
تحلیل محتوای گزارش نورنیوز نشان‌دهنده رویکرد آگاهانه و تردیدآمیز جمهوری اسلامی به این تحرکات اماراتی‌ها برای همگرایی با جمهوری اسلامی است. به دلیل اینکه امارات به‌عنوان مخالف برنامه هسته‌ای و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی از موافقان فشار بر جمهوری اسلامی بود و روابط اطلاعاتی و نظامی این کشور با اسرائیل به‌ویژه پس از پیمان ابراهیم سبب می‌شود حسن‌نیت ابوظبی برای تهران با تردید همراه باشد.
در رویکرد تنش‌زدایی اماراتی‌ها در مقطع کنونی می‌توان ترس از کاهش تعهدات امنیتی آمریکا در قبال کشورهای خلیج فارس به‌ویژه پس از رهاسازی افغانستان و نیز متوازن‌سازی روابط امارات با سایر قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای را تشخیص داد. گسترش روابط با چین که خبری نیز در مورد ساخت مخفیانه پایگاه نظامی چینی‌ها در امارات منتشر شد از جمله این اقدامات است.
به‌طوری که مطابق گزارش روزنامه وال استریت ژورنال سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا بهار امسال دریافتند که چین به‌‌طور مخفیانه در حال ساخت تأسیسات نظامی در بندری در امارات متحده عربی بوده است.
در مورد تنش‌زدایی ابوظبی با تهران می‌توان به بعد دیگری نیز توجه کرد و آن تلاش برای در امان ماندن از پیامدهای درگیری احتمالی ایران و اسرائیل است، زیرا جمهوری اسلامی در شرایط مواجهه با حملات هوایی اسرائیل به احتمال بسیار متحدان منطقه‌ای اسرائیل و منافع و پایگاه‌های امریکایی در منطقه را هدف قرار خواهد داد.
بنابراین اماراتی‌ها که به طور طبیعی در یک رقابت ژئوپلیتیک با ایران هستند و با رویکرد ضد تمامیت ارضی در مورد جزایر سه‌گانه ایران ادعای مالکیت دارند، با این ابتکارعمل سیاسی و اقتصادی خود در قبال ایران دستورکاری امنیتی را دنبال می‌کنند.
مدیریت این ماموریت اضطراری به شیخ طحنون به عنوان مهم محوری امنیت ملی امارات سپرده شده است. وی آگوست سال گذشته میلادی نیز دیداری با یوسی کوهن رییس موساد داشت.
سال دو هزار و نوزده نیز پس از حمله با تانکرهای نفتی در نزدیکی سواحل امارات که آمریکا ایران را عامل آن دانست، سبب شد اماراتی‌ها به دلیل ترس از هدف قرار گرفتن توسط ایران به‌منظور تنش‌زدایی شیخ طحنون را در سفری محرمانه به تهران بفرستند.
اماراتی‌ها با نگاهی محتاطانه و پیشگیرانه تلاش دارند در سناریوی درگیری احتمالی ایران و آمریکا پیش از پایان دیپلماسی خود را به‌عنوان میانجی و بی‌طرف نشان دهند تا از گزند حملات ایران و متحدان نیابتی‌اش در امان باشند.
امارات نیروهای خود را از یمن بیرون کشیده از جنگ داخلی لیبی عقب‌نشینی کرده به تحریم قطر که روابط خوبی با ایران دارد پایان داده و در روابط خود با ترکیه نیز تنش‌زدایی کرده است.
گسترش روابط اقتصادی با ایران در سال جاری نشانی از اقدام عملی و اعتمادساز آنهاست. به‌طوری که به گفته مقامات ایرانی امارات منبع اصلی واردات ایران به ارزش بیش از ده میلیارد دلار بوده است.
رویکرد عمل‌گرایانه اماراتی‌ها حتی می‌تواند به تنش‌زدایی سایر کشورهای عربی با جمهوری اسلامی نیز منجر شود که البته در شرایطی که اسرائیل خواهان انزوای دیپلماتیک ایران به‌ویژه در سطح منطقه‌ای است می‌تواند تضعیف‌کننده منافع امنیتی و ملی اسرائیل باشد.
