در حالی که بسیاری شرایط اقتصادی در ایران را نامناسب ارزیابی میکنند، گزارشها حاکی از این است که طی روزهای اخیر همزمان با برگزاری جمعهی سیاه که اجناس با تخفیف ویژه عرضه میشوند، نزدیک به دهها هزار ایرانی از طریق مرز زمینی وارد ترکیه شدهاند، این غیر از تعداد مسافرانی است که از طریق مرزهای هوایی وارد این کشور شدهاند.
به گفتهی کارشناسان، کمتوجهی جمهوری اسلامی ایران به پارامترهای مورد توجه و علاقه مردم، یکی از دلایلی است که ارز زیادی را از کشور ایران خارج میکند و علاوه بر ایجاد رونق اقتصادی در ترکیه، که در پی خرید گستردهی اجناس در این کشور صورت میگیرد، مانع از رشد مشاغل خرد در داخل ایران میشود.
در حال حاضر بسیاری از افراد با داراییهای متوسط، یا خریدهای اصلی خود را مستقیما از ترکیه انجام میدهند و یا آنکه با خرید از واسطههای اجناس ترک در داخل ایران، عملا مبادلات در سطح اصناف در داخل ایران را به حداقل رساندهاند.
بسیاری از کارشناسان، این وضعیت را مدیون کمتوجهی و بیتدبیری سیاستگذاران و برنامهریزان در داخل کشور میدانند که با نادیده گرفتن خواست و تمایلات مردم در برنامهریزیهای خود،در عمل به بحرانها و تنش های اقتصادی داخلی دامن می زنند و با ممانعت از توسعهی اصناف و مشاغل، در عمل، یکی از دلایل تضعیف اصناف در داخل ایران هستند.
جمهوری اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی، تمام تمرکز خود را بر جلوگیری بر واردات قرار داده است و هدف خود از این برنامه و سیاست را کمک به توسعهی تولید داخلی عنوان کرده است، اما طی تمامی این سالها نه تنها تمایل مردم به استفاده از اجناس داخلی چندان افزایش نیافته است، بلکه مشاغل داخلی هم به دلیل توسعهی تجارت چمدانی و قاچاق چمدانی نابود شده و بازرگانان ایرانی هم به دلیل ممانعتهای قانونی امکان تجارت کالا ندارند و در عوض افراد با تجارتهای چمدانی و قاچاق چمدانی جای آنها را گرفتهاند.
این در حالی است که به دلیل جلوگیری از واردات کالا و قاچاق بودن این واردات، دولت امکان دریافت مالیات از واردکنندهها را نیز از خود سلب کرده است و تنها به سود عدهای خاص عمل کرده است. کمبود اجناس خارجی در داخل ایران، به گفتهی کارشناسان یکی از دلایلی است که بسیاری را به سفر در دورهی تخفیف به ترکیه ترغیب کرده است.
جمهوری اسلامی ایران با محروم ساختن خود از انجام تعاملات رسمی بازرگانی با دنیا و حتی ترکیه، علاوه بر اینکه نتوانسته است مانع از خروج ارز از ایران شود، نتوانسته است از مزایای این خروج ارز از ایران به نفع توسعه اقتصادی کشور و همچنین چانهزنی با کشورها استفاده کند.
نکته مهم در مورد جمعه سیاه که در ایام نزدیک به پایان سال میلادی قرار دارد، این است که فروشندگان در کشورهایی که تحویل سالشان مطابق تقویم مسیحی است، کالاهای انبارشان را میفروشند تا چرخش مالی بهتری پیدا کنند و لباسها و هزینه انبارگردانی وسایل پاییزه و زمستانی را ندهند، در حالی که این خرید و فروش در تقویم خورشیدی کاملا بیمعنی است و فقط به خرید ارزانتر اشیاء بیمصرف و بنجل منجر میشود.
بلک فرایدی یا جمعه سیاه( حراج سالانه اجناس بنجل) یک سنت خاص آمریکایی و اروپایی است که در همان اقتصادها معنی میدهد، متاسفانه عنصر تقلید و مصرف زدگی بیهوده، یکی از سنتهایی است که در سالهای اخیر همزمان با فحاشی حکومت به فرهنگ غربی، با استقبال جامعه ایرانی مواجه شده است. برگزاری مراسم کریسمس، هالووین، والنتاین و اخیرا تنکزگیوینگ، از عواقب این غرب ستیزی است که به راحتی در کشور جریان پیدا کرده است.