یک روز به آغاز مجدد گفتگوها بین ایران و کشورهای ۴+۱ در وین مخالفان برجام بار دیگر بر ضرورت سرسختی ایران در این مذاکرات تاکید کردهاند.
علیرضا سلیمی عضو هیأت رئیسه مجلس روز یکشنبه با بیان این موضوع که شرط حضور ایران در برجام برداشته شدن تحریمهاست، با انتقاد از دولت قبل اظهار داشت صرفا مذاکره برای مذاکره، پشت میز قهوه خوردن، و همدیگر را بغل کردن و لبخند زدن قبلا انجام شده است.
اصطلاح مذاکره برای مذاکره، در حالی توسط مخالفان تیم قبلی مذاکرهکننده بهعنوان انتقاد از عملکرد این تیم مطرح میشود که این اصطلاح توسط تیم ظریف و در انتقاد از مذاکرات بینتیجهی سعید جلیلی با اروپا بر سر برنامهی هستهای ایران مطرح شده بود.
سلیمی همچنین با اشاره به ضرورت رفع تحریمها اظهار داشت اگر نتیجه مذاکرات در برجام رفع تحریمها باشد پذیرفتنی است.
وی سیاست فعلی دولت را حذف تحریمها در برجام دانست و تاکید کرد نباید مباحثی غیر از مباحث قبلی در برجام گفته شود. سلیمی همچنین خاطرنشان کرد مسائل منطقهای و نظامی ربطی به آمریکا ندارد. وی افزود هیچ کشور قدرتمندی در خصوص توان نظامی خود معامله نخواهد کرد.
این اظهارات در حالی توسط سلیمی مطرح میشود که چالش اصلی مذاکرات در حال حاضر برنامهی موشکی و یا مسائل منطقهای نیست. دلیل تاخیر مذاکرات در دورهی بایدن، این است که هیچ کدام از دولتهای ایران و آمریکا حاضر نیستند که اولین گام را در بازگشت به برجام بردارند.
هر دو دولت دیگری را به نادیده گرفتن تعهدات هستهای متهم میکند و تاکید دارد که بازگشت به مذاکرات بدون بازگشت طرف مقابل به تعهدات برجامی ممکن نیست و هنوز دو کشور در مورد انجام توافق برای دستیابی به روشی در جهت راستیآزمایی تحریمها و ضمانت عدم خروج آمریکا و نحوه بازرسی آژانس بینالمللی دچار مشکل و مانع هستند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد، برد موشکی، نوع موشکی و توان دفاعی جمهوری اسلامی ایران قابل مذاکره نیست و اینها خط قرمز دولت هستند. سلیمی افزود جمهوری اسلامی میداند که اگر یک قدم کوتاه بیاید بحث پهپاد مطرح خواهد شد.
این عضو هیئت رئیسهی مجلس همچنین اظهار داشت آمریکا باید بداند که دوران دیکته یکطرفه و زورگویی تمام شده و باید به نظرات جمهوری اسلامی احترام بگذارند و پایبند به تمام تعهدات خود بهطور کامل باشند.
علاوه بر این، حسین شریعتمداری سردبیر تندروی روزنامهی کیهان نیز طی یادداشتی ضمن اشاره به همزمانی آغاز دور جدید مذاکرات در وین با تاریخ ترور مجید شهریاری و محسن فخریزاده، به سخنرانی ایدئولوژیک سعید جلیلی در کاخ صدام در خصوص سقوط صدام حسین و اثبات مظلومیت جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و گفته است در چنین روزی هم تیم هستهای جمهوری اسلامی نباید فراموش کند با چه گرگهای درندهای روبهروست.
شریعتمداری همچنین در واکنش به اظهارات رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران، در انتقاد از عدم مذاکرهی مستقیم تیم هستهای جمهوری اسلامی ایران با تیم آمریکایی، گفته است کمترین انتظار از تیم هستهای این است که با خودداری از نشست رو در رو با آمریکاییها به تحقیر ایالات متحدهی آمریکا ادامه دهد.
وی تاکید کرده است که نمیتوان با قاتلان شهید سلیمانی و ابو مهدی و شهریاری و فخریزاده و علی محمدی و احمدیروشن و رضائینژاد و … در دو سوی یک میز به مذاکره نشست.
این اظهارات در حالی عنوان میشود که چالش عمدهای که در مسالهی برجام وجود دارد عدم توافق ایران و آمریکا بر سر رفع تحریمهاست و این آمریکاست که تمام جهان حتی متحدان جمهوری اسلامی را از تعامل اقتصادی و بازرگانی با جمهوری اسلامی ایران منع کرده است.
به گفتهی برخی ناظران و تحلیلگران با مشکلات اقتصادیای که آمریکا برای ایران ایجاد کرده است، در واقع آمریکاست که ایران را و ملت ایران را تحقیر کرده است، نه برعکس.
در عین حال برخی اخبار حاکی از این است که جمهوری اسلامی تصمیم گرفته است که تغییری در ترکیب کارشناسان تیم مذاکرهکننده در وزارت امور خارجه ایجاد نکند و حتی بر تعداد آنها افزوده شود. جمهوری اسلامی اعلام کرده است که این تصمیم با هدف استفاده از تجارب تیم سابق گرفته شده است.
این افراد در حالی بر ضرورت بازگشت امریکا به برجام تاکید میکنند که در دورهی دولت روحانی، بدترین موضعگیریها را علیه برجام داشتند و بارها بر ضرورت خروج جمهوری اسلامی ایران از برجام تاکید داشتند.
در این میان رابرت مالی نماینده وِیژه آمریکا در امور ایران ورییس هیات مذاکراتی امریکا هشدار داد که اگر ایران از مذاکرات پیش رو برای خرید زمان و سرعتبخشیدن به برنامه هستهای خود استفاده کند، فشارها بر این کشور افزایش خواهد یافت و پاسخی دریافت خواهد کرد که مورد ترجیح آمریکا نخواهدبود که از دید ناظران این به معنی برخورد شدیدتر در تحریمهای اقتصادی و نیز حتی مقابلههای سایبری و حتی نظامی است.
همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، روز یکشنبه با انتشار عکسهایی از مذاکرات میان هیات مذاکرهکننده ایرانی و هیاتهای چینی و روسی از برگزاری رایزنیهای غیررسمی سهجانبه خبر داده است. وی گفت تبادل آرا برای فهم بهتر دیدگاه مذاکراتی بهروزشده تهران سودبخش بود.
همچنین سفر یائیر لاپید، وزیر خارجه اسرائیل به لندن و ملاقاتش با بوریس جانسون، نخستوزیر بریتانیا، درباره از سرگیری مذاکرات در وین برای احیاء برجام، مورد اعتراض جمهوری اسلامی واقع شده و آن را اقدامی نامناسب و خصمانه خوانده است.
اسرائیل هشدار داده که ممکن است جمهوری اسلامی در مذاکرات احیای برجام از کاهش تحریمها برخوردار شود، اما به اندازه کافی پروژههای دارای قابلیت ساخت بمب هستهای را متوقف نکند.
این بحثها از زمانی مطرح شد که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا گفت پس از توافق موقت در ازای رهاسازی منابع مالی توقیف شده، ایران بخشی از فعالیتهای غنیسازی خود را متوقف کند.
باید دید که جمهوری اسلامی چگونه مذاکرات را به پیش خواهد برد. و چگونه اراده خود را نشان میدهد آنهم در زمانی که بازار ایران ناامید است و هنوز واکنش مثبتی به این موضوع نشان نداده است.