بعد از گذشت شش ماه وقفه بالاخره هفتمین دور مذاکرات ایران با کشورهای غربی و چین وروسیه درمورد احیاء برجام، روز دوشنبه این مذاکرات دروین آغاز شد.
در جلسه نخست مساله دستور کار جلسات آینده، و چارچوب‌های مذاکراتی مطرح شد. واکنش شرکت کنندگان به مذاکرات روز نخست این دوراز مذاکرات درمجموع مثبت بود. طرف‌های آمریکایی معتقد بودند ایران با موضع سرسختانه ولی درعین حال انعطاف پذیر در مذاکرات روز اول شرکت کرد.
علی باقری مانند همیشه با لیستی از شکایت و انتقادات از طرف غربی آغاز کرد، ولی درادامه موضع انعطلف پذیرتری اتخاذ کرد.
اولیانوف نماینده روسیه در این مذاکرات، در مجموع آن‌را موفق دانست و گفت که در دور نخست طرفین رو به جلو نگاه کردند.
اولیانوف همچنین گفت که با اینکه ایران هنوز آماده مذاکره با آمریکا نیست و اختلافات بزرگی میان ایران و آمریکا وجود دارد، اما چون هم ایران و هم آمریکا به دنبال نتیجه و دستیابی به یک توافق هستند زمینه‌های تداوم این مذاکرات در مجموع مثبت خواهد بود.
در این میان آقای انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا نیز در مجموع شرایط مذاکراتی را مثبت اعلام کرد و گفت با اینکه شکاف‌هایی میان خواسته‌های ایران و طرف‌های اروپایی وجود دارد، اما با توجه به اینکه ایران قبول کرده است که در مورد مسائل تعهد هسته‌ای هم صحبت کند زمینه‌های انجام کار فراهم شده است. وی گفت که آنها تمایل به تعامل جدی نشان دادند و این باعث دید مثبت او شده است.
انریکه مورا گفت که در این مذاکرات، ایران بر خواسته خود مبنی بر لغو تمامی تحریم‌ها پافشاری داشت، اما افزود که با وجود اصرار آنها در این زمینه هیچ جدول زمانی مشخصی برای این روند ارائه نشد. وی گفت ایران درک می‌کند که رفع تحریم‌ها در ازای تعهدات میسر خواهد شد و ایران موافق است که به گفت‌وگو درخصوص تعهدات هسته‌ای ادامه دهد.
انریکه مورا همچنین با اشاره به اینکه ایران پذیرفته است بر اساس شش دور اول مذاکرات، کار را ادامه دهد، اظهار داشت ایران و تیم جدید هسته‌ای جمهوری اسلامی مایل است حساسیت‌های سیاسی دولت جدید تهران در مذاکرات گنجانده شود.
معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا همچنین تاکید کرده است به این زودی‌ها انتظار و تصور جلسه وزرای خارجه وجود ندارد.
ایران گفته است که چون قرار شده در روز سه شنبه یعنی روزدوم نخست در مورد تحریم‌هایی که باعث شرایط این چنینی شده است صحبت شود و روز چهارشنبه در مورد خروج از تعهدات ایران در برجام، عملا از لحاظ شکلی این روش مذاکراتی یک پیروزی دیپلماتیک برای این کشور است.
در همین زمینه، علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز با ابراز خوشبینی در خصوص نشست کمیسیون مشترک برجام، از تشکیل کارگروه رفع تحریم از روز سه‌شنبه خبر داد و اظهار داشت بین اعضا بر سر دستور کار اصلی مذاکرات توافق نظر وجود دارد.
باقری خاطرنشان کرد که در مذاکرات به این نکته تاکید شده است که عامل اصلی شرایط کنونی، اقدام کشوری است که با نقض توافق و قطعنامه ۲۲۳۱شورای امنیت از توافق خارج شده است و برخلاف قانون و مقررات بین‌المللی، تحریمهای گذشته را مجددا بازگردانده و در همان حال، تحریمهای جدیدی را نیز علیه ملت ایران وضع کرده است.
باقری تاکید کرد همه کشورهای عضو گروه به مطالبه به حق جمهوری اسلامی ایران تن داده‌اند و تصریح کردند که ابتدا باید وضعیت تحریمهای غیرقانونی آمریکا علیه ملت ایران روشن شود و بعد نسبت به سایر موارد بحث، بررسی و تصمیم‌گیری شود. ظاهرا برای انجام ادامه مذاکرات سه کارگروه درست شده است که یک کارگروه آن کارگروه محض تحریم‌هاست و یک کارگروه آن مربوط به مسائل هسته‌ای است و یک کارگروه مربوط به تطبیق اقدامات ایران و آمریکا برای نزدیک شدن به برجام است.
در همان حال امیر عبداللهیان وزیر امور خارجه ایران نیز با بیان اینکه شش دور مذاکره فشرده در وین به دلیل زیاده‌خواهی و مواضع زیاده‌خواهانه آمریکا به موفقیت نرسیده است، هدف اصلی مذاکرات را احقاق حقوق ملت ایران و رفع همه تحریم‌ها دانست و از آمادگی ایران برای توقف اقدامات جبرانی خود خبر داد.
وی یادآور شد هدف اصلی مذاکرات پیش رو باید اجرای کامل و موثر برجام و با هدف عادی‌سازی روابط تجاری و همکاری‌های اقتصادی پایدار با جمهوری اسلامی ایران باشد.
امیرعبداللهیان تاکید کرد برای بازگشت به برجام، ایران باید بتواند به طور کامل از لغو تمامی تحریم‌ها منتفع شود.
وی خاطرنشان کرد ایران آمادگی دارد تا در صورت ارائه تضمین، بررسی خسارات و لغو مؤثر و قابل راستی‌آزمایی تحریم‌ها، اقدامات جبرانی خود را متوقف کند.
در این میان نکته حائز اهمیتی که رخ داد این بود که همزمان با آغاز این مذاکرات طرف‌های اسرائیلی اخباری را از طریق سایت خبری اکسیوس منتشر کردند که قبلا به مقامات آمریکایی و در ماه گذشته به آمریکا وچند روز گذشته در لندن و پاریس به کشورهای اروپایی نیز درز داده‌اند.
بر مبنای گزارشی که اسرائیلی‌ها مطرح کرده‌اند مقامات این کشور مدعی‌اند که ایران خودش را برای انجام تولید غنی‌سازی ۹۰ درصد آماده می‌کند و با توجه به اینکه غنی‌سازی ۹۰ درصد مستقیما به ساخت بمب منتهی می‌شود، ایران مقدمات کارهایش را برای تهیه یک بمب اتمی دارد فراهم می‌کند.
طبیعتا این به معنی این نیست که بمب ساخته خواهد شد. جدا از تهیه مواد و مصالح، موارد مونتاژ و سرهم کردن این مساله یکی دو سال به‌طول خواهد انجامید. مضافاً بر اینکه موشک بالستیکی که بتواند این بمب را حمل کند، هم موضوع دیگری است که هنوز ایران به چنین تکنولوژی‌ای دست پیدا نکرده است.
نکته دوم مساله کلیدی این است که درز این خبر همراه با روز اول مذاکرات به نظر می‌رسد برای فشار بر روی فضای مذاکرات و نیز جمهوری اسلامی است. اسرائیل اصرار دارد که باید با ایران یک توافق کلی صورت بگیرد و توافق ضعیف کار نمی‌کند.
یوزی آراد رئیس سابق موساد در مورد این نوع توافقات معتقد است توافقی که خیلی ضعیف باشد، خطرناک خواهد بود و در نتیجه هر نوع توافقی که مانع از حمله به ایران شود، از لحاظ اسرائیل توافق مناسبی نیست و برجام از این بابت برای اسرائیل توافق نامناسبی خواهد بود.
بنابراین از لحاظ این که این نوع توافق‌های ضعیف می‌تواند خطرآفرین باشد و در فاصله زمانی بسیار کوتاهی قادر است امکانات را برای برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند، در نتیجه اسرائیل باید آزادی عمل خودش را حفظ کند.
در واکنش به این خبر پورتر معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بدون اینکه در محتوای صحت و سقم این گزارش وارد شود، گفت در صورتی که ایران به چنین کاری اقدام بورزد، اقدامی تحریک آمیز و مخالف مذاکرات برجام است. و اگر این خبر درست باشد با هدف اعلام شده ایران برای بازگشت دوجانبه به تعهدات هسته‌ای برجام در تضاد است و این اقدامات تحریک‌آمیز هسته‌ای برای ایران در هیچ مذاکراتی اهرمی فراهم نمی‌کند.
وی گفت در مورد صحت و سقم اطلاعات این‌جا اظهار نظر نمی‌کنیم. پورتر همچنین گفت که نمی‌خواهد وارد جزئیات و گمانه‌زنی‌های مربوط به مذاکرات احیای برجام شود. پورتر گفت که بازگشت دوجانبه به تعهدات برجام به نفع منافع ملی آمریکا است و واشنگتن معتقد است که این بهترین گزینه برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران است.
وی افزود این که ایران بخواهد چیز بیشتری بگیرد و چیز کمتری ارائه دهد، قطعا قابل قبول نخواهد بود و مذاکرات را به بن‌بست خواهد رساند.
خبرهای رسیده از داخل ایران حاکی از این است که در مجموع حاکمیت به این نتیجه رسیده است که حفظ و احیاء برجام بیش از هر توافق جدیدی قابل ارزیابی است.
محمد مرندی از اعضای شرکت کننده در مذاکرات درگفتگو با سی ان ان گفت که ما به برجام پایبندیم ومی‌خواهیم که به برجام بازگردیم. باید دید که چه مسیری درروزهای آینده طی خواهد شد؟
همچنین در گفتگوی رئیسی، رییس جمهور با مکرون رئیس جمهور فرانسه، رئیسی گفت که اگر آمریکا به تعهدات خودش پایبند باشد و تحریم‌ها را بردارند و اروپایی‌ها هم به تعهدات خود عمل کنند به هیچ عنوان نگران انجام تعهدات از جانب ایران نباشید. و ماهم متعهد به انجام تعهداتمان هستیم .
رئیسی در این گفتگو در مجموع رویکرد مثبتی در پیش گرفت و آقای مکرون هم از ایران خواست که به تعهدات برجامی خودش پایبند بماند. ابراهیم رئیسی تا کنون سعی کرده است مواضع مثبت در مورد احیای برجام از خود نشان دهد و برخلاف دیگر اصول‌گرایان شعارهای تندی علیه برجام و احیاء آن انجام نداده است.
به نظر می‌رسد که رئیسی در ارتباط با مشکلات اقتصادی کشور متوجه شده است شانس موفقیت دولت وی منوط به مساله توافق در مورد احیاء برجام است.
دشواری مرحله کنونی این است که ایران از لحاظ زمانی و اقتصادی روزانه با خسارت‌های زیادی مواجه خواهد بود و هر نوع تعلیق در مذاکرات و عدم تداوم مذاکرات، مشکلات زیادی برای ایران ایجاد خواهد کرد.
