در حالیکه دو روز به مذاکرات احیاء برجام در وین مانده است، باقری کنی، معاون سیاسی وزیر خارجه و ریاست هیات مذاکره کننده در راس هیاتی که گفته میشود ۳۵ نفر تا ۴۰ نفر هستند، وارد وین پایتخت اتریش شد.
نشست احیاء برجام روز دوشنبه با اعضای گروه ۱+۴ و اتحادیه اروپا آغاز میشود. آمریکا در این مذاکرات بهطور غیرمستقیم حضور دارد. باقری قبل ازسفر در مصاحبهای گفت لغو تمامی تحریمهای مرتبط با برجام از جمله تحریمهای اعمال شده در چارچوب کارزار فشار حداکثری شرط لازم برای موفقیت در مذاکرات است.
وی تاکید کرد هر گونه پیشرفت در مسیر مذاکرات باید با لغو همه تحریمهای آمریکا همراه باشد و تضمینی مبنی بر اینکه دولت آینده در واشنگتن یک بار دیگر مانند دونالد ترامپ رئیس جمهوری سابق آمریکا از توافق خارج نشود، وجود ندارد.
وی تاکید کرد گفتوگوها در صورتی که تمام تحریمها لغو نشود؛ با شکست روبرو خواهد شد. وی در مورد شرط دوم گفت، دریافت تضمین از طرف دیگر برای عدم خروج از توافق، عدم اعمال و اجرای تحریمهای جدید و همچنین عدم بازگرداندن تحریمهای پیشین برای جلوگیری از این احتمال است که بینظمی سیاسی در آمریکا تاثیر بر رفتار بینالمللی این کشور داشته باشد.
هر چند این سخنان موضع حداکثری تیم مذاکره کننده است و اگر بخواهد در عمل بدون انعطاف به این روش ادامه دهند قطعا توافقی صورت نخواهد گرفت. علاوه براین تعویق توافق بر احیاء برجام روزانه بر دامنه زیانها و خسارتهای اقتصادی کشور میافزاید، مضاف براینکه بحث تضمین هم از لحاظ عملیاتی بهجایی نخواهد رسید و روند مذاکرات را قفل خواهد کرد که آن هم بهضرر جمهوری اسلامی خواهد بود.
در این میان تعداد پرشمار هیات همراه باقری در مقایسه با هیات مذاکرات اقای ظریف مورد بحث قرار گرفته است. در این میان خبرگزاری دولت در توجیه این اقدام گفته است که علت این تصمیم این بوده است که در همه دورههای مذاکرات هستهای، تعداد کارشناسان تیم مقابل چندین برابر تیم ایران بود و ترکیبی از کارشناسان مرتبط با تحریمها را در برمیگرفت. حالا این بار ایران تصمیم گرفته از همه ظرفیتهای خود برای مقابله با تحریمهای استفاده کند. و لذا دوماه پیش وزارت امور خارجه در نامهای به وزارتخانه و نهادهایی که در گیر تحریم بودند، خواسته بود برای تقویت تیم مذاکره کننده کارشناسانی معرفی کنند که به موضوعات حوزه کاری خود اشراف داشته باشند، پیچیدگیها و ظرایف تحریم را بشناسند و با حقوق بینالملل آشنایی داشته باشند. و لذا با معرفی نهادها و وزارتخانهها از جمله وزارت اقتصاد و داریی و وزارت صمت افرادی معرفی شدند که در هیات جدید از انها استفاده خواهد شد.
همچنین برمبنای بیانیه وزارت امور خارجه با هدف استفاده از تجارب تیم سابق، تصمیم بر این شد که ترکیب کارشناسان تیم مذاکره کننده در وزارت امور خارجه تغییر نکند و حتی بر تعداد آنها افزوده شود. که حضور تیم قبلی شانس موفقیت را افزایش میدهد.
در این میان میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بین المللی در وین درباره تیم مذاکره کننده ایران گفت ترکیب هیئت جدید ایران در مذاکرات وین بسیار تاثیرگذار است وباید آن را گواه نیت جدی ایران تعبیر کرد. وی همچنین از نشستهای غیر رسمی طرفهای مذاکره کننده در وین جهت ایجاد آمادگی برای ازسرگیری رسمی مذاکرات شنبه و یکشنبه برگزار خواهد شد.
در این میان حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی دررایزنی تلفنی با جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شرکت کرد و گفت احتمال اینکه همه بتوانند به شکل اصلی برجام بازگردند، وجود دارد و اگر طرفهای مقابل آماده بازگشت به تعهدات کامل خود و رفع تحریمها باشند، دستیابی به یک توافق خوب و حتی فوری امکانپذیر است.
وی گفت علیرغم عهدشکنی آمریکا و سه کشور اروپایی در برجام، ما با حسن نیت و جدیت در مذاکرات وین حضور مییابیم و خواهان توافق خوب و قابل راستیآزمایی هستیم. وی گفت ما از تمام ظرفیت انسانی خود برای انجام یک توافق خوب و جامع استفاده میکنیم و بازگشت به برجام در عمل باید بهمعنی پایبندی به تمام مفاد و محتوای آن باشد.
وی افزود غرب باید با رویکرد جدید و سازنده به وین بیاید. امیرعبداللهیان تاکید کرد، باید تضمین جدی و کافی وجود داشته باشد که آمریکایی که به آن اعتمادی وجود ندارد، دوباره از برجام خارج نخواهد شد.
جوزپ بورل نیز با اشاره به تعهدات آمریکا گفت: تنها راه برداشتن تحریمها احیاء برجام است که از این طریق هم ایران به حقوق خود میرسد و هم جامعه بینالملل از ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای ایران اطمینان پیدا میکند.
در این میان رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که به تازگی از سفر به کشورهای منطقه خلیج فارس بازگشته است، برای بیان مزایای برجام برای ایران گفت کشورهای عرب منطقه خلیج فارس آمادهاند که در صورت بازگشت ایران به تعهدات خود در برجام، روابط دیپلماتیک و اقتصادی خود با ایران را گسترش دهند تا ایران هم از نظر دیپلماتیک و هم از نظر اقتصادی در منطقه مشارکت داشته باشد.
وی افزود کشورهای عرب چندان شیفته توافق برجام نیستند، اما حالا متوجه این واقعیت هستند که نبود این توافق بهمعنای گسترش برنامه هستهای ایران و رفتار منطقهای خصمانهتر ایران است.
و لذا در حال حاضر کشورهای منطقه خلیج فارس موافقند که درحال حاضر بازگشت به برجام حیاتی است.
وی همچنین گفت آمریکا حاضر است به برجام بازگردد و تمام تحریمهایی را که با این توافق تناقض دارند لغو کند. بنابراین اگر ایران خواستار بازگشت به برجام است راه آن باز است. وی تاکید کرد دولت سابق آمریکا با خروج از برجام بحران را به خود نزدیکتر کرده است.
با توجه به موقعیت کنونی باید دید که مذاکرات ادامه پیدا خواهد کرد و به سرانجامی خواهد رسید و یا با تقاضای حداکثری دو طرف مذاکرات به بنبست خواهد خورد. اگر مذاکرات موفق شود و تداوم پیدا کند احتمالا ایران نیزتوافقنامه خود با آژانس را تمدید خواهد کرد.