در حالیکه شش روز به مذاکرات احیاء برجام باقی نمانده، سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارتخارجه روز دوشنبه در نشست خبری هفتگی خود با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی همواره از آژانس خواسته در مسیر همکاریهای فنی باقی بماند و اجازه ندهد برخی کشورها جهتگیریها و اغراض سیاسیشان را به نام آژانس جلو ببرند، تاکید کرد طبیعی است که جمهوری اسلامی ایران در چارچوب تحولات براساس شرایط تصمیمات لازم را میگیرد.
وی همچنین به سفر رافائل گروسی به تهران اشاره کرده و اظهار داشت جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش کرده است، روابط ایران و آژانس در چارچوب رویههای آژانس باشد. خطیبزاده ابراز امیدواری کرد این سفر هم مانند سفرهای قبلی سازنده باشد.
وی با بیان این موضوع که تاریخ این سفر، از چند وقت قبل اعلام شده بود، اظهار داشت دستور کار این سفر هم از طرف ایران مشخص شده بود. سخنگوی دستگاه دیپلماسی در عین حال تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران همواره تلاش کرده است که موضوعاتی بین ایران و آژانس را همواره در چارچوب فنی حل و فصل کند. وی افزود ایران از آژانس هم خواسته است که کار را در همین چارچوب جلو ببرد.
سخنگوی وزارت خارجه اظهار داشت آژانس بینالمللی انرژی اتمی بهخوبی میداند تمامی خراب کاریها و اعمال تروریستی تاثیر قابل توجهی بر برخی ابعاد فنی گذاشته است. وی تاکید کرد این مسائل بین ایران و آژانس در چارچوب خودش پیگیری شده و در این سفر هم پیگیری خواهد شد.
خطیبزاده تاکید کرد اروپاییها بهخوبی میدانند و باز هم باید بدانند که تمرکز جمهوری اسلامی ایران بر رفع تحریمهای یکجانبه فراسرزمینی و غیرقانونی است که بر ضد ایران اعمال شده است. سفر گروسی به ایران در حالی انجام میشود که وی در روزهای اخیر گفته بود مقامهای دولت جدید در ایران تاکنون اقدامی برای گفتگو با وی و بحث دربارهی چالشهای پیرامون انجام ندادهاند.
وی گفته بود تلاشی از طرف مقامهای دولت جدید ایران انجام نشده که بتوان مسیر گفتگوها و اقدامات آتی را بر آن اساس تعیین کرد. عدم امکان بازرسی سایت کرج یکی از چالشهای اخیر بین ایران و غرب و همچنین آژانس بینالمللی انرژی اتمی است، اما ایران تاکید کرده است که دلیل عدم امکان بازرسی این سایت حملهی تروریستی علیه این سایت است که با وجود سپری شدن چند ماه از انجام آن، همچنان مشکلات آن برطرف نشده است.
گر چه سفر گروسی حدود یک هفته قبل از آغاز دور جدید مذاکرات در وین صورت میپذیرد، اما ناظران همچنان نسبت به روند مثبت مذاکرات بین ایران و کشورهای ۴+۱ و امریکا تردید دارند و با توجه به اصرار ایران و آمریکا بهصورت مجزا بر اینکه کشور دیگر باید ابتدا به تعهدات خود بازگردد، با وجود این تلاشهای دیپلماتیک، چشمانداز روشنی را در خصوص آیندهی مذاکرات پیش رو قرار نداده است.
در این میان علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه و رئیس تیم مذاکرهکننده جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه در گفتگو با شبکهی الجزیره بر ضرورت بیطرفی آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کرد و اظهار داشت آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید ماهیت فنی خود را حفظ کند و به هیچ فشار سیاسی تن ندهد. باقری همچنین تاکید کرد هیچ دلیلی وجود ندارد که جمهوری اسلامی ایران از سیاستهای هستهای خود عقب نشینی کند.
وی در ادامهی اظهارات خود با اشاره به اینکه آمریکا هیچ گزینهای جز قبول واقعیت جدید درباره توافقنامه هستهای ندارد، تصریح کرد باید روی جدی بودن مذاکرات وین تمرکز شود. وی تمرکز جمهوری اسلامی ایران را بر رفع تحریمها دانست و تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران به فعالیتهای هستهای خود و توسعهی آن مطابق با مفاد توافق هستهای ادامه خواهد داد.
وی گفت ایران خواستار ضمانتهایی در خصوص رفع تحریمها است، و واشنگتن باید این تضمینها را در مذاکرات وین ارائه کند. وی افزود اگر توافق هستهای برخورداری ایران از رفع تحریمها را تضمین نکند، پنجره توافق هستهای تا ابد باز باقی نخواهد ماند.
در این میان و در واکنش به این مواضع ند پرایس سخنگوی وزارتخارجه امریکا در کنفرانس خبری روز دوشنبه در پاسخ به سوال خبرنگاران درباره این مصاحبه گفت که در این باره نظر خاصی ندارد چرا که اساسا موضوعات تحریم، گامهای هستهای، و محدودیتهای هستهای موضوع اصلی شش دور مذاکرات تکمیلشده با تهران در وین بوده است.
وی افزود که دولت آمریکا پیوسته خواستار ادامه دیپلماسی بوده است تا ببیند که آیا مسائل باقیمانده را میتوانیم نهایی کنیم و آن پیشرفتی را که در شش دور مذاکرات قبلی در وین به دست آمد ادامه دهیم. وی همچنین با تاکید دوباره بر ضرورت بازگشت متقابل به رعایت برجام گفت اقدامات تحریکآمیز ایران هیچ نتیجه سودمندی ندارد و در مذاکرات وین هیچ اهرمی را در اختیار ایران قرار نخواهند داد.
وی همچنین خبر توافق موقت برای رها کردن برخی منابع مالی ایران در ازای برخی فعالیتهای هستهای تحریمها را رد کرد و گفت آمریکا روشن کرده است که حاضر نیست و نمیخواهد صرفا برای اینکه مذاکرات با ایران ادامه یابد، اقدامات یکجانبه انجام دهد. او گفت بازگشت دو جانبه به تعهدات توافق برجام به نفع آمریکا، به نفع دیگر اعضای برجام، و همانطور که دیگر دولتهای قبلی ایران به نتیجه رسیده بودند، به نفع تهران است.
ند پرایس همچنین گفت واشنگتن مرتبا و تقریبا بیوقفه با اسرائیل در تماس بوده و قبل از هر دور از مذاکره و در حین هر مذاکره و حتی بعد از هر شش دور مذاکره قبلی با اسرائیل رایزنی داشته است. و دو کشور در نهایت یک هدف دارند و آن این است که دسترسی ایران بهطور راستیآزمایی شده به سلاح هستهای مسدود شده باشد و مسیر دیپلماسی و برجام قابل راستیآزمایی، پایدار، و دائم است.
بهنظر میرسد هر چند برای حل تحریمها ایران راه حلهایی پیدا شده اما تضمینهایی که ایران برای عدم خروج امریکا میخواهد عملا امکانپذیر نیست و اصرار ایران قفلی به مذاکرات خواهد زد که بهراحتی قابل حل نخواهد بود.