با انجام سفرعلی باقری به چهار پایتخت اروپایی بحث شرایط و معضلات این توافق بار دیگر مورد بحث محافل خبری قرار گرفت. این در حالیست که گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی بار دیگر گفت که دولت رئیسی رفتاری عجیب دارد و در طول پنج ماه گذشته با وی تماس نگرفتهاند و این در روابط جمهوری اسلامی با آژانس اختلال ایجاد کرده است.
حتی برخی ناظران معتقدند ممکن است گزارش آژانس علیه ایران منجر به صدور قطعنامه علیه ایران در شورای احکام آژانس در اواخر نوامبر شود و این در حالیست که بریتانیا بهدنبال صدور قعطنامه علیه ایران است و درعین حال مذاکرات هستهای چند روز بعد از این جلسه شورای حکام قرار است در وین از سرگرفته شود.
در این میان کشورهای عربی بهشدت نگران نتایج این مذاکراتند. در مطلب منتشره به سفر باقری اشاره شده و گفته شده که در زمان سفر چند هفته پیش علی باقری کنی معاون وزیر امور خارجه و مذاکره کننده ارشد جدید ایران در پرونده هستهای به بروکسل، طرف اروپایی پیشنهاد برگزاری نشستی بین ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام را مطرح کرد، ولی ایران این پیشنهاد را نپذیرفت، زیرا میدانست در شرایط کنونی، سخنی جز سخن مقامات آمریکایی را از نمایندگان اروپایی نخواهد شنید و به این ترتیب پافشاری تهران بر شرط لغو تحریمهای واشنگتن پیش از مذاکره، بیمعنا یا بیفایده است.
از دید این رسانهها در عین حال روسیه و چین از این سفر و مذاکرات احساس خوبی نداشتند. و فکر میکردند که امکان دارد ایران پیشنهاد اروپا را بپذیرد و برخلاف منافع راهبردی و مواضع روسیه و چین، وارد مذاکره پنهان با اروپا و آمریکا شود. مسکو بلافاصله پس از برملا شدن پیشنهاد اروپا به ایران برای مذاکره با سه کشور اروپایی، علی باقری را به روسیه- پیش از بازگشت به تهران- احضار کرد و این موضع مسکو موجب شد طرف ایرانی پیشنهاد اروپا را رد کند و مذاکره با سه کشور اروپایی را بدون مشارکت روسیه و چین نپذیرد.
آنها معتقدند سفر باقری کنی به پایتختهای سه کشور اروپایی پیش از آغاز مذاکرات وین، با پیشنهادهای ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران به کشورهای اروپایی همخوانی دارد که خواستار تقویت روابط دوجانبه و توسعه همکاری سیاسی و اقتصادی صرفنظر از روند مذاکرات بر سر پرونده هستهای ایران شده است.
دولت جدید ایران با مطرح کردن این پیشنهادها به دنبال جدا کردن راه این کشورها از آمریکا در صورتی است که مذاکرات وین به نتایج دلخواه منجر نشود. ممکن است مذاکرات غیرعلنی و بیسروصدا بین تهران و واشنگتن از نظر سیاسی در دستور کار باشد، بهویژه که انتظار میرود مذاکرات آینده، تنش موجود بین دو کشور را به نفع پایهریزی روابطی جدید که امکان عادیسازی روابط را بین آنها در آینده فراهم سازد، کاهش دهد. همچنین پیچیده شدن مسئله بازگشت به توافق هستهای ایجاب میکند دو کشور وارد مذاکرات غیرعلنی بدون حضور سایر شرکاء شوند تا نقشه راهی برای تسهیل بازگشت به میز مذاکره و دستیابی به نتایج مثبت، تهیه کنند.
ناظران عرب معتقدند اگر تماسی بین ایران و آمریکا وجود داشته باشد، هدف آن فراهم کردن زمینه برای از سرگیری مذاکرات است. به موازات آن، پیش بینی میشود تهران مسیر جدیدی را به سمت سه کشور اروپایی در پیش بگیرد؛ ولی مذاکرات با این سه کشور، بهصورت گروهی نخواهد بود، بلکه ایران با این کشورها بهصورت تک به تک با هدف دستیابی به تفاهمهای دوجانبه و کسب دستآوردهای اقتصادی و سیاسی صرفنظر از نتایجی که ممکن است مذاکرات وین به همراه بیاورد، وارد مذاکره میشود. این تفاهمهای دوجانبه میتواند چتری برای ایران در صورتی باشد که خواستههایش برای بازگشت بدون قید و شرط آمریکا به برجام و لغو یکباره همه تحریمها، تحقق پیدا نکند.
شرط ایران برای لغو یکباره و موثر همه تحریمها، و همچنین شرط ایران برای دریافت تضمین در خصوص خارج نشدن مجدد واشنگتن از برجام در آینده، شرطی است که ممکن است کل مذاکرات را نابود کند، مگر این که تهران ساز و کارهای تصمیمگیری در آمریکا و دشوار بودن تصویب برجام در کنگره آمریکا را درک کند.
این ناظران عرب در نهایت معتدند هدف سفر باقری بخاطر این است که تهران با توجه به شروطی که مطرح کرده است، امکان به بنبست رسیدن مذاکرات و اعلام مرگ برجام را مدنظر دارد. به همین علت روی آوردن به اروپا و تماسهای وزیر خارجه ایران با همتایانش در سه کشور اروپایی عضو برجام، با هدف گشودن کانالهای تعامل و تفاهم با این کشورها و جدا کردن راه آنها از آمریکا صورت میگیرد تا نوعی همکاری دوجانبه را خارج از نفوذ و تاثیر آمریکا بنا نهد که ادامه روابط سیاسی و اقتصادی را تضمین نماید و ایران را در حل بحرانهای اقتصادی شدید کنونی، یاری کند.