سقوط ارزش سهام بازار بورس دولت رئیسی را با بحران جدیدی رو بهرو ساخته است. رئیسی درجریان انتخابات برای گرفتن رای این افراد که بالغ برچند میلیون نفر میشدند. دائما قول بهبود بازار بورس را میداد، اما اکنون بعد از صد روز از گذشت دولت رئیسی عملا نه تنها کاری در ارتقاء ارزش بازاربورس انجام دهد، بلکه با بحران سقوط ارزش سهام خیل انتقادها بهگونهای بلند شد که نمایندگان مجلس وزیر اقتصاد را به مجلس احضار کردند.
در این جلسه نمایندگان مجلس انتقادات تندی را علیه سیاستهای دولت در بازاربورس مطرح کردند و وزیر اقتصاد نیز به این انتقادات پاسخ داد، نمایندگان به توئیتهای قبلی وزیر اقتصاد در زمان روحانی اشاره کردند و گفتند چرا اکنون به آن توئیتها عمل نمیکند و اکنون سرمایه مردم در بورس در حال آب شدن است.
رضاخواه یکی دیگر از نمایندگان نیز گفت سال گذشته دولت خبط بسیار بزرگی کرد و مردم را حتی آنهایی که آموزش کافی برای استفاده از بورس ندیده بودند، تشویق و ترغیب برای حضور در این بازار کرد، بعد از آن شاهد نزول بسیار بزرگ بورس بودیم. از وزیر اقتصاد میخواهم توضیح دهند که دولت در سال گذشته در این نزول دخالت داشته است و یا این کار برای تامین بودجه بوده یا خیر؟ همچنین دولت فعلی چنین قصدی را دارد یا خیر؟
وی افزود، آقای خاندوزی اشاره داشت که باید ریلگذاری اصلاح شود. سئوال این است که اگر این اتفاق رخ ندهد، باید مردم توان اصلاح ریلگذاری را بدهند؟
همچنین سیدغنی نظری در انتقاد گفت: سرمایه مردم در این بازار دود شد. و وزیر کاری انجام نداده است. وی در نقد سخنان وزیر نیز که گفته بود اظهار نظر نمایندگان و متخصصین باعث ریزش بورس میشود. گفت این چه بورسی میباشد که با یک اظهار نظر اینگونه موجب تغییرات میشود. همچنین محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز از انتقاد از اینکه قیمتگذاریها در اقتصاد ما دستوری میباشد، گفت: اینگونه قیمتگذاری موجب رانت و فساد در اقتصاد میشود که این موضوع در بازار سرمایه نیز خودش را نشان میدهد.
خاندوزی نیز در پاسخ به انتقادات گفت برنامه دولت حمایت از بازار بورس و سهامداران خرد با استفاده از تقویت جدی بازار گردانی، تقویت صندوق تثبیت بازار، بهرهگیری از اوراق تبعی و تشویق سهامداری غیرمستقیم از سوی مردم میباشد.
وی با حوالت دادن موضوع به دوره روحانی گفت: سوء مدیریت گذشته در بازار سرمایه منجر به رشد بیمنطق و حبابی شاخص بورس در نیمه اول سال ۱۳۹۹ و کاهش چندین برابری آن در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ شد که منجر به زیان و حتی خشم بخش مهمی از سهامداران خرد گردید.
وی افزود متاسفانه با این سوءمدیریت، بازار سرمایه که فرصت توسعه برای کشور است به چالش طولانی تبدیل شد که امروز نیز ادامه دارد. از ۲۸ خردادماه سال ۱۴۰۰ تا به امروز که دولت آقای رئیسی بر سرکار آمد و امید در بازار ایجاد شد، شاهد رشد شاخص بورس بودیم.
در بورس کالا نیز در هفت ماهه امسال بالغ بر ۳۸ میلیون تن انواع محصول معامله شده است که نسبت به ۱۲ ماه سال گذشته رشد کرده است. وی گفت همواره بازارسرمایه در دنیا با نوساناتی همراه است و محلی برای حضور ریسکپذیرها میباشد، اما بازدهی بازار سرمایه در اقتصاد ایران در بازه ۱۰ ساله بیش از هر بازار رقیب آن بوده و برای سرمایهگذاران نویدبخش است. برنامه ما در این حوزه تسهیل ورود شرکتها، کاهش هزینه انتشار اوراق، لغو انحصار در فعالیتهای بازار، اصلاح نظام حکمرانی شرکتی، مدیریت تعارض منافع، تشویق به سرمایهگذاری غیرمستقیم برای سهامداران خرد که اطلاعات چندانی ندارند میباشد.
وی گفت باید توجه کنیم تجربه ۱۰ سال گذشته نشان میدهد که بازار سرمایه در مقایسه با دیگر بازارهای سرمایهگذاری در کشور جذابتر، شفافتر و پربازدهتر است. سیاست دولت هم مبتنی بر حمایت از بازار سرمایه و خروج سرمایه از بازارهای غیرمولد میباشد. چرا که تلاطم و نوسانات قیمتها در بازارهایی همچون ارز و مسکن بر زندگی مردم تاثیرات منفی میگذارد. وی افزود برای رفع این مشکل تلاش داریم به لایحه مالیات بر عایدی سرمایه کمک کنیم. در وزارت اقتصاد در این خصوص اقداماتی انجام شده و میشود تا با امید به خدا جزییات طرح مجلس شورای اسلامی بررسی شود تا با این دو اقدام سرمایهها به سوی فعالیتهای تولیدی و بازار سرمایه حرکت کند.
کارشناسان دلایل مختلفی برای بازار کنونی بورس بر میشمرند که افزایش نرخ سود بین بانکی یکی از آنهاست که باعث میشود که بانکها بهجای سرمایهگذاری در بورس، نقدینگی را بین خود جابهجا کنند. علاوه براین قیمتگذاری دستوری موجب ایجاد رانت و فساد در اقتصاد میشود. همچنین فقدان نظارت لازم در بازار بورس از دیگر دلایل این امر است.
دخالت نهادهای اقتصادی بیرون دولت هم در بازار بورس و عدم ظرفیت آنها نیز از جمله عواملی است که ناظران معتقدند عامل مهمی در ایجاد این وضعیت است. انتخاب مدیران ناکارآمد هم دلیل دیگر این امر است. مدیران چند دوره اخیر عمدتا از فارغالتحصیلان دانشگاه امام صادق هستند که عمدتا دارای گرایشات ایدئولوژیک هستند و در ارتباط با جریانهای مافیایی نهادهای سیاسی و امنیتی به این سمت گمارده میشوند و در نتیجه عملا فاقد توانایی برای ایجاد نظارت و شفافسازی هستند که بازار بورس به ان نیاز دارد.