در حالی که آمریکا و کشورهای اروپایی جمعا کمتر از هشت واکسن تولید کردهاند، جمهوری اسلامی به تنهایی دست اندرکار تولید هشت واکسن شده است که عمده این عمل نهادها بخاطر دریافت بودجه بوده است.
روز سهشنبه وزارت دفاع از پایان کار واکسن فخرا که متعلق به این وزارتخانه است، سخن گفت، بی آنکه اصولا به مرحله بهرهوری رسیده باشد. برای تهیه این واکسن بیش از ده ملیون یورو ارز و میلیاردها تومان از خرانه کشور هزینه شده است.
احمد کریمی، مدیر پروژه واکسن فخرا، از کاهش داوطلبان مطالعات بالینی واکسنها و از کندی مرحلهی کارآزمایی بالینی واکسنهای داخلی خبر داد و تایید کرد که واکسنسازهای داخلی که در حال حاضر در مرحله کارآزمایی بالینی هستند، دچار چالش شدهاند و روند مطالعه کارآزمایی بالینی کند شده است. وی گفت در حال حاضر میزان داوطلبان به کمتر از صد نفر در روز رسیده است، و اظهار داشت در فاز سه حجم نمونه باید زیاد باشد، اما در عمل امکان انجام آن فراهم نیست.
وی در عین حال ضمن اشاره به این موضوع که در پی نامه یکی از معاونان در مجموعه وزارت بهداشت مجوز تزریق واکسن فخرا به تعویق افتاده و برای تولید واکسن چالش جدی ایجاد کرده است، گفت از هفته گذشته اولین سری واکسن آماده ارائه به بازار شده است، و این شرکت همه زیرساختهای لازم را برای تولید یک محصول کاملا ایرانی را که با همکاری دانشمندان، محققان و شرکتهای دانش بنیان داخلی به ثمر نشسته، در اختیار دارد. علیرغم همه این شعارها وی افزود، با وجود در اختیار داشتن تمامی این امکانات، موسسه در حال برنامهریزی برای توقف تولید است، چون در صورت تولید مصرفکنندهای ندارد. چون دولت حاضر به پیش خرید این محصولات نشده است. وی گفت بدون پیش خرید امکان تداوم پروژه وجود ندارد.
وی در عین حال، از آمادهسازی مقالات مربوط به اثربخشی واکسن فخرا خبر داد و اظهار داشت این مقالات تهیه شده و بهزودی گزارشهای مربوط به اثربخشی از واکسن در ژورنالهای مرتبط منتشر خواهد شد.
کریمی همچنین با اشاره به اینکه در فاز یک، ۱۳۵ و در فاز دو، پانصد داوطلب در مرحله بالینی این واکسن شرکت کردهاند، یادآور شد زنان باردار، شیرده و افراد زیر ۱۸ سال و نیز افرادی که بیماریهای خاص دارند، مشمول گروه غیرمجاز برای استفاده از این واکسن در فاز مطالعاتی هستند. وی افزود بر اساس این مطالعات و نتایج به دست آمده، این واکسن کاملا بیخطر و کم عارضه بوده است.
به گفتهی بسیاری از ناظران موضوع واکسیناسیون با جان انسانها در ارتباط است و نمیتوان به راحتی به بهانه حمایت از شرکتهای داخلی تولید واکسن، که عمدتا بهخاطر منافع مادی و نه منافع حرفهای و علمی است، جان انسانها را بهخطر انداخت. در عین حال، شرکتهای خارجی هم محصولات خود را به دولتهای خود پیش فروش نکردهاند، بلکه بهخاطر اعتبار شرکتهای تولیدکننده، توسط دیگر کشورهای جهان خریداری شدند، نه خود آن دولتها. این در حالیست که هیجکدام از واکسنهای تولید داخل علیرغم دریافت صدها میلیون دلار تاکنون حاضر نشدهاند. یکی از مقالات پژوهشی خود در این زمینه را منتشر کنند، حتی واکسن برکت که به صدها هزار نفر نیز تزریق شده است.