نخستین سخنرانی عمومی خاتمی بعد از ممنوع التصویر شدن

پس از سال‌ها ممنوعیت تصویر و حضور در فضای عمومی، سیدمحمد خاتمی اجازه حضور در جماران و سخنرانی را پیدا کرد.

وی در این سخنرانی که در جماران ایراد شد، با تحسین دوران آیت‌الله خمینی، اظهار داشت در جامعه هنوز هم کسانی هستند که به امام، راه امام و انقلاب امام باور دارند. گرچه این افراد معتقدند آنچه تحقق پیدا کرد، می‌شد بهتر از این باشد که هست.

خاتمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه جامعه مطلوب جامعه‌ای است که عدالت در آن حکومت کند، تاکید کرده است که روح انقلاب اسلامی هم حاکمیت عدالت در جامعه بوده است. وی در ادامه‌ی اظهاراتش، به چپ‌زدگی در انقلاب اشاره کرد و اظهار داشت آثار این چپ‌زدگی حتی در قانون اساسی هم وجود دارد.

حضور خاتمی در فضای عمومی و سخنرانی وی در یک فضای عمومی این گمانه را مطرح کرده است که گشایش‌هایی در حصر صورت گرفته است.

در کنار سخنرانی خاتمی، حضور مهدی کروبی در خانه کرباسچی، و شرکت در یک مجلس عمومی نیز این گمانه را تقویت کرده است که با روی کارآمدن ابراهیم رئیسی و یک‌دست شدن حاکمیت و تلاش حاکمیت برای کاهش تنش‌های موجود، اقداماتی برای کاهش حصر صورت گرفته و این اقدامات را پیش‌مقدمه‌ی گشایش در حصر عنوان کرده‌اند.

اظهارات مهدی کروبی در این خصوص که میرحسین موسوی رفع حصر نصفه و نیمه را نپذیرفته است، این گمانه را تقویت کرده بود که حاکمیت در صدد است تا گشایش‌هایی در حصر صورت دهد.

اما در همان حال جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران و فعال سیاسی اصلاح‌طلب، با بیان این موضوع که گشایشی درباره حصر صورت نگرفته، در واکنش به سخنرانی محمد خاتمی، گفته است سخنرانی خاتمی و کروبی را باید مستقل از هم دید. وی تاکید کرده است که چون آقای خاتمی در حصر نیست، این دو سخنرانی تفاوت ماهوی با هم دارد. 

وی در عین حال خاطرنشان کرده است که سخنرانی خاتمی بنا بر اصرار و بدون هماهنگی قبلی بوده است. جواد امام تاکید کرده است که اگر بنا به گشایش باشد لازمه آن این است که خاتمی بتواند رسما در هر جایی که خود وی علاقه دارد حضور یابد و جلسات از قبل تعریف شود و سخنرانی‌ها هم از قبل اعلام شوند.

جواد امام همچنین در خصوص سخنرانی کروبی هم گفته است که مهدی کروبی در یک جلسه محدود شرکت کرده و مستمعین و مخاطبان هم از قبل هماهنگ شده بودند. 

وی تاکید کرد: این‌که یک جلسه از قبل هماهنگ شود و با حضور افراد انتخاب شده برگزار شود، یعنی محدودیت‌ها به جای خود باقی است.

گرچه اظهارات جواد امام در این خصوص که رفع حصر به‌طور کامل صورت نگرفته درست است، اما بر خلاف آنچه که جواد امام می‌گوید، تاکنون و طی سال‌های اخیر سخنرانی در همین حد هم برای سید محمد خاتمی امکان‌پذیر نبوده است و در مواردی حتی خروج عادی محمد خاتمی از منزل نیز با محدودیت‌های جدی از طرف نیروهای انتظامی و امنیتی مواجه می‌شد. 

بسیاری از ناظران پیش‌بینی کرده‌ بودند با روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، گشایش‌هایی در وضعیت میرحسین موسوی و زهرا رهنورد و مهدی کروبی ایجاد می‌شود و پس از نزدیک به ده سال محدودیت جدی، و در واقع زندان انفرادی با ملاقات‌کننده‌های محدود، شرایط زندگی عادی برای محصورین فراهم خواهد شد.

به نظر می‌رسد که حکومت اقداماتی ابتدایی را در این خصوص انجام داده است، گرچه برای عموم جامعه دیگر مانند ده سال قبل حصر یا رفع حصر میرحسین موسوی و زهرا رهنورد یا مهدی کروبی، اهمیت چندانی هم ندارد و و برای بسیاری از اولویت خارج شده است و دغدغه‌ای هم در این خصوص ندارند.

 این اظهارات انتقادات زیادی را به دنبال داشته است. بسیاری  محمد خاتمی را به این دلیل که هنوز مراتب ارادت خود را به آیت‌الله خمینی اعلام کرده مورد نکوهش قرار دادند، هر چند خاتمی معتقد است که او اصول فکری خودش را حفظ کرده است.