رهبر جمهوری اسلامی و دستور لغو واردات کالا از کره جنوبی

چالش‌ها و واکنش‌های متناقض در خصوص وضعیت واردات و بازار تجاری ایران همچنان ادامه دارد و نتیجه‌ی آن تداوم بی‌ثباتی در بازار و بحرانی‌شدن بازار سیاه کالاهاست که روز به‌روز بر چالش‌های بازار می‌افزاید.

در آخرین تحول آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران که غالبا می‌گوید در امور اجرایی دخالت نمی‌کند، در اقدامی نادر طی نامه‌ای به رئیس جمهور از وی خواسته است تا جلوی واردات کالاهای لوازم خانگی کره‌ جنوبی گرفته شود. نامه آیت‌الله خامنه‌ای در پی درخواست برخی از تولیدکننده‌های لوازم خانگی از رهبری مطرح شده است.

علی خامنه‌ای طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور اعلام کرده است طبق نامه‌ای که کارخانه‌های تولیدکننده لوازم خانگی به وی نوشته‌اند، واردات این محصولات باعث شکستن کمر تولیدکنندگان می‌شود و باید جلوی آن گرفته شود. به‌دنبال درخواست رهبر، رئیس دفتر رئیس جمهور نیز با ارسال نامه‌ای به وزرای صمت و اقتصاد، واردات هرگونه لوازم خانگی کره‌ای را به کشور ممنوع کرده است.

به‌نظر می‌رسد رهبر جمهور اسلامی بدون توجه به پیامدهای منفی انحصار کالاهای داخلی و نقش محصولات لوازم خانگی چینی، به‌خاطر قیمت ارزان کالای وارداتی که به فشار بر تولیدات داخلی منجر می‌شود مطرح شده است.

این درخواست در حالی صورت گرفته است که حامیان رئیس جمهور پیش از این با تاکید بر این‌که جمهوری اسلامی ایران نیازی به ارز و عادی شدن روابط تجاری با امریکا و رفع تحریم‌ها ندارد، بارها بر جایگزینی تهاتر کالا به‌جای مبادلات ارزی تاکید کرده و آن را راه اصلی دور زدن تحریم‌ها عنوان کرده بودند.

با این وصف و با دستور اخیر رهبر در خصوص ممنوعیت واردات کره‌ای، به نظر می‌رسد که شرایط برای آزادسازی پول‌های بلوکه‌شده‌ی ایران در کره نیز مهیا نخواهد شد.

با وجود این محدودیت‌ها، مقام‌های جمهوری اسلامی مستمرا از ضرورت توسعه روابط تجاری با جهان می‌گویند و بارها تاکید می‌کنند که دولت سیزدهم تمام تلاش خود در حوزه‌ی بین‌الملل را بر توسعه‌ی روابط تجاری و بازرگانی متمرکز کرده است، اما اقدامات دولت در عمل نه تنها به توسعه خدمات بازرگانی و اقتصادی با جهان کمکی نمی‌کند، بلکه بطور مداوم چالش‌ها و محدودیت‌های بیشتری را نیز به روابط بازرگانی بین‌المللی جمهوری اسلامی تحمیل می‌کند.

این محدودیت‌ها در حالی عنوان می‌شود که بیش از چهار سال است که بخش عمده‌ای از کالاهایی که پیش از این ثبت سفارش شده‌اند، در گمرک ایران بلاتکلیف هستند و مجوز ترخیص آنها صادر نمی‌شود.

ایران در تلاش است که از فرصت توسعه روابط تجاری با دیگر کشورها تنها برای افزایش صادرات خود استفاده کند و در همان حال واردات از دیگر کشورها را محدود کند. ضمن اینکه جمهوری اسلامی صادرات خود را نیز در حوزه‌هایی متمرکز می‌سازد که برای اقتصاد ایران ارزش سودآوری و سرمایه‌گذاری ندارد.

گرچه جمهوری اسلامی ایران با اعمال محدودیت بر واردات کالا قصد دارد تا بازار اقتصادی در داخل را بهبود و تولید را رونق بخشد و چرخه اقتصادی را در کشور به جریان در بیاورد، اما اقدامات و تصمیمات جمهوری اسلامی در زمینه‌ی واردات و صادرات نه تنها به بهبود تولید در کشور نمی‌انجامد، بلکه این تصمیمات با جلوگیری از واردات کالاها توسعه روابط تجاری و بازرگانی ایران را نیز با چالش جدی مواجه می‌کند.

بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران تاکید دارند که توسعه بازار صنعت در داخل کشور جز از طریق ایجاد بازار رقابتی و و بهبود تولید در داخل امکان پذیر نیست و انحصار در کالاهای داخلی غیر از اینکه به توسعه بازار سیاه کالاهای وارداتی بیانجامد و کیفیت کالاهای داخلی را به‌دلیل انحصار در تولید کالا کاهش دهد، تا کنون نتیجه دیگری نداشته است.

جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌ی فرش، زعفران و بسیاری از گیاهان دارویی دارای ارزش سودآوری بالایی است، اما جمهوری اسلامی سال‌هاست که تلاش می‌کند تا تمرکز خود را بر صادرات محصولاتی قرار دهد، که یا به علت مصرف بالای آب، برای منابع ایران نامناسب است و منابع آب ایران را به هدر می‌‌دهد، یا آنکه در حوزه‌ای تلاش می‌کند صادرات را توسعه دهد، که برای ایران توجیه اقتصادی و تجاری ندارد.